دنیای زنان در عصر قاجار

دنیای زنان در عصر قاجار

اشرف الملوک امینی (فخر الدوله)

ت ۱۲۹۹ یا ۱۳۰۰ ق
و ۲۵ دى ۱۳۳۴ ش

فخر الدوله معروف به اشرف امینی دختر اشرف خانم سرور السلطنه و مظفر الدین شاه قاجار و مادر علی امینی از وزرای دوره پهلوی بود. او در اول بهمن ۱۲۷۶ ش (۱۶ شعبان)‌ با محسن خان امین الملک (پسر محترم الدوله و علی خان امین الدوله)ازدواج کرد. پنج سال پس از درگذشت همسرش امین الدوله، فخر الدوله در دوشنبه ۲۵ دی ماه ۱۳۳۴ ش بر اثر سکته قلبی درگذشت و طبق وصیتش در ابن بابویه دفن شد.

فخر الدوله معروف به اشرف امینی دختر اشرف خانم سرور السلطنه و مظفر الدین شاه قاجار و مادر علی امینی از وزرای دوره پهلوی بود. او در مکتب خانه دارالسلطنه تبریز تعلیمات ابتدایی مثل خواندن قرآن، صرف و نحو و حساب و سیاق را آموخت. پس از کشته شدن ناصرالدین شاه و به قدرت رسیدن مظفرالدین شاه فخر الدوله در خرداد ۱۲۷۵ش به همراه پدر به تهران رفت. نامزدی او با پسر خاله اش محمد مصدق به دلایلی به هم خورد و در اول بهمن ۱۲۷۶ش (۱۶ شعبان)‌ با محسن خان امین الملک (پسر محترم الدوله و علی خان امین الدوله) در گالری باغ ارک تهران ازدواج کرد و پس از آن در خانه ای در پارک امین الدوله ساکن شد. فخرالدوله پانزده ساله درمعاشرت با پدرشوهرش امین الدوله (صدر اعظم مظفرالدین شاه) کم کم معتمد و محرم سیاسی او شد. شایعه پراکنی ها و دسیسه چینی های درباریان علیه امین الدوله او را سرانجام وادار به استعفا از صدارت کرد. امین الدوله و پسرش محسن خان به لشت نشا در نزدیکی رشت تبعید شدند و امین الدوله در ۱۸ خرداد ۱۲۸۳ش درگذشت. فخر الدوله که بیش از هر کسی مورد اعتماد امین الدوله بود (تا جایی که امین الدوله مالکیت لشت نشا و همه دارایی خود را به او واگذار کرد) در غیبت شوهر و پدر شوهرش فرزندان خود را بزرگ کرد و از مادرشوهرش که دچار افسردگی شده بود مراقبت کرد. پس از درگذشت مظفرالدین شاه و به حکومت رسیدن محمد علی شاه فخر الدوله و محسن خان (امین الدوله دوم) لشت نشا را به یکی از مشروطه خواهان گیلان به نام میرزا کریم خان رشتی ده ساله اجاره دادند. سمت گیری سیاسی فخر الدوله در دوره استبداد صغیر در هاله ای از ابهام است. پس از به سلطنت رسیدن احمد شاه و با افزایش نفوذ روسیه در ایران فخر الدوله و امین الدوله قرارداد اجاره لشت نشا با کریم خان رشتی را فسخ کردند و آن را به یکی از اتباع روسیه دادند. این امر موجب اختلاف ملکی و مالی بین مالک و موجر پیشین شد و دعوای ملکی بزرگی پدید آورد که تا سال ها ادامه پیدا کرد. از دیگر اتفاقات زندگی این زوج گروگان‌گیری امین الدوله و چند نفر دیگر به دست اعضای نهضت جنگل است که با فراست فخر الدوله مساله حل می‌شود. زندگی فخر الدوله در دوران رضا شاه در کار و کوشش گذشت. او پسرانش را برای تحصیل به اروپا فرستاد و تنها دخترش معصومه را نزد خود نگه داشت. در اداره املاک و مستغلاتش می‌ کوشید و اطلاعات تجربی بسیار در امور کشاورزی داشت. پس از فرو افتادن رضا شاه در شهریور ۱۳۲۰ش فخر الدوله به امور خیریه روی آورد. در سال ۱۳۲۶ش مسجد امین الدوله را در خیابان فخرآباد ساخت که بعدها به مسجد فخرالدوله مشهور شد. پرورشگاهی به نام «بنگاه بانوان برای نگهداری یتیمان» ساخت که آن را با همکاری دخترش اداره می‌کرد. پنج سال پس از درگذشت همسرش امین الدوله، فخرالدوله در دوشنبه ۲۵ دی ماه ۱۳۳۴ش بر اثر سکته قلبی درگذشت و طبق وصیتش در ابن بابویه دفن شد. بستن

Naser Mohajer, "Fakhr-al-Dowleh Amini: The Woman and the Legend," Iran Nameh, 27: 4 (2012), 34-50. بستن

این فرد را می‌شناسید؟
به تکمیل اطلاعات این فرد کمک کنید

وقایع زندگی و اقلامِ با تاریخ

مشاهده به صورت نتایج جستجو